Przed jakimi wyzwaniami stoi branża fotowoltaiczna w Polsce?
W ciągu ostatnich kilku lat zainstalowana moc systemów fotowoltaicznych w Polsce wzrosła z kilku megawatów do ponad 18 GW, co czyni nasz kraj jednym z najszybciej rozwijających się rynków OZE w Europie.
Wzrost ten jest napędzany przez różnorodne czynniki, takie jak korzystne regulacje prawne, programy wsparcia finansowego oraz spadające koszty technologii solarnych.
Jednakże, pomimo tych pozytywnych trendów, branża fotowoltaiczna stoi przed wieloma wyzwaniami, które mogą wpłynąć na jej dalszy rozwój i stabilność.
W miarę jak coraz więcej inwestorów decyduje się na instalację paneli słonecznych, pojawiają się problemy związane z bilansowaniem energii, jakością instalacji, infrastrukturą sieciową oraz niepewnością regulacyjną.
Każde z tych wyzwań wymaga pilnych działań oraz współpracy pomiędzy różnymi interesariuszami, w tym rządem, operatorami systemów elektroenergetycznych oraz samymi inwestorami.
Dodatkowo, w miarę jak Polska dąży do osiągnięcia celów klimatycznych wyznaczonych przez Unię Europejską, znaczenie odnawialnych źródeł energii będzie rosło.
Fotowoltaika ma zasadnicze znaczenie dla transformacji energetycznej kraju, ale aby mogła w pełni wykorzystać swój potencjał, konieczne jest stawienie czoła istniejącym problemom.
W obliczu tych wyzwań ważne jest zrozumienie zarówno obecnej sytuacji na rynku fotowoltaicznym, jak i przyszłych kierunków rozwoju tej branży.
W dzisiejszym artykule przyjrzymy się najważniejszym wyzwaniom stojącym przed branżą fotowoltaiczną w Polsce w 2024 roku.
Zidentyfikowanie tych problemów pomoże nie tylko inwestorom i przedsiębiorcom lepiej przygotować się do nadchodzących zmian, ale także umożliwi skuteczniejsze działania na rzecz zrównoważonego rozwoju sektora OZE w Polsce.
Po tym dzisiejszym ciut dłuższym niż zazwyczaj wstępie zapraszam do czytania!
Rozwój fotowoltaiki w Polsce
A teraz zainm przejdziemy do omówienia wyzwań, chciałbym dla przypomnienia napisać jak wyglądał rozwój fotowoltaiki w Polsce.
Fotowoltaika w Polsce dynamicznie rozwija się od ponad dekady, a szczególnie intensywny wzrost można zaobserwować od 2019 roku. Na rozwój tego sektora wpłynęły zarówno czynniki ekonomiczne, jak i regulacyjne, w tym rosnące ceny energii, wsparcie rządowe oraz większa świadomość ekologiczna społeczeństwa.
1. Początki i pierwsze inwestycje
Pierwsze instalacje fotowoltaiczne w Polsce zaczęły pojawiać się na początku XXI wieku, jednak ze względu na wysokie koszty oraz brak odpowiednich regulacji, rozwój tego sektora był ograniczony. Przełom nastąpił po 2015 roku, kiedy rząd wprowadził system wsparcia dla prosumentów oraz ułatwienia prawne dotyczące OZE (Odnawialnych Źródeł Energii).
2. Dynamiczny rozwój po 2019 roku
Od 2019 roku Polska zaczęła notować skokowy wzrost liczby instalacji fotowoltaicznych. Wpływ na to miało kilka kluczowych czynników:
- Program „Mój Prąd” – dofinansowanie dla gospodarstw domowych na instalacje PV,
- Ulga termomodernizacyjna – możliwość odliczenia kosztów instalacji od podatku,
- Rosnące ceny energii elektrycznej, które skłaniały odbiorców do poszukiwania alternatywnych źródeł energii,
- Spadające koszty paneli fotowoltaicznych, dzięki globalnemu postępowi technologicznemu, a także nadpodaży paneli na rynku.
W efekcie moc zainstalowana w fotowoltaice rosła w tempie ponad 100% rocznie, a Polska stała się jednym z liderów rynku PV w Europie.
3. Aktualna sytuacja i wyzwania
Obecnie (luty 2025 r.) Polska posiada ponad 14 GW zainstalowanej mocy w fotowoltaice, co stanowi znaczącą część miksu energetycznego kraju. Instalacje są rozwijane zarówno przez prosumentów (gospodarstwa domowe, przedsiębiorcy), jak i duże farmy fotowoltaiczne.
Główne wyzwania dla rynku PV w Polsce:
- Zmiana systemu rozliczeń – od 2022 r. wprowadzono net-billing, który zmienił sposób rozliczania energii produkowanej przez prosumentów, a nowelizacja tego programu została wprowadzona w grudniu 2024 r. (przypominam artykuł o szczegółach nowelizacji, link znajdziecie poniżej),
- Problemy z infrastrukturą sieciową – sieć elektroenergetyczna nie jest w pełni przygotowana na dużą ilość rozproszonych źródeł energii, a nakłady finansowe przez nasz rząd na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat są znikome by zapewnić prawidłową transformację energetyczną kraju,
- Zmniejszenie dotacji – rządowe programy wsparcia stopniowo wygasają lub zmieniają warunki, co wpływa na tempo nowych inwestycji.
Największe wyzwania przed dalszym rozwojem fotowoltaiki w Polsce.
1. Problemy z bilansowaniem energii
Jednym z kluczowych wyzwań jest zarządzanie nadwyżkami energii produkowanej przez farmy fotowoltaiczne. W 2024 roku operator systemu przesyłowego, PSE, musiał kilkukrotnie ograniczać produkcję energii z instalacji PV, co prowadziło do marnotrawstwa potencjalnie taniej energii.
Takie sytuacje pokazują, że istnieje pilna potrzeba lepszego zbilansowania krajowego systemu elektroenergetycznego.
2. Ograniczenia infrastrukturalne
Szybki rozwój fotowoltaiki stawia nowe wymagania przed polską siecią elektroenergetyczną. Wiele projektów napotyka na trudności związane z przyłączeniem do sieci, co jest wynikiem niewystarczającej infrastruktury. Wysoka liczba odmów przyłączenia (nawet do 83,6 GW) wskazuje na potrzebę modernizacji i rozbudowy sieci.
3. Jakość instalacji i nierzetelni wykonawcy
Wzrost zainteresowania instalacjami PV przyciągnął na rynek wiele firm, w tym nierzetelnych wykonawców. Szacuje się, że nawet 20% nowo oddanych instalacji może mieć usterki, co prowadzi do wysokich kosztów napraw i osłabienia zaufania do branży. Wzmocnienie regulacji oraz poprawa jakości usług są niezbędne dla dalszego rozwoju rynku.
4. Niepewność regulacyjna
Częste zmiany w przepisach dotyczących energii odnawialnej mogą zniechęcać inwestorów do angażowania kapitału w projekty PV. Stabilne i przewidywalne ramy prawne są kluczowe dla zapewnienia długoterminowego rozwoju branży.
5. Wyzwania finansowe
Mimo rosnącego zainteresowania projektami fotowoltaicznymi, finansowanie pozostaje istotnym problemem, szczególnie dla mniejszych inwestycji. Wiele projektów boryka się z trudnościami w pozyskiwaniu funduszy, co może hamować rozwój sektora.
Podsumowanie
Branża fotowoltaiczna w Polsce ma ogromny potencjał, ale aby go w pełni wykorzystać, konieczne jest stawienie czoła wymienionym wyzwaniom. Modernizacja infrastruktury, poprawa jakości instalacji oraz stabilizacja regulacji to kluczowe kwestie, które muszą zostać rozwiązane, aby Polska mogła skutecznie kontynuować swoją zieloną transformację energetyczną i dążyć do neutralności klimatycznej.